zondag 24 december 2006

Veronica Lake

Film is een ring waarin Veronica Lake als edelsteen is vastgezet.

Door Bette Davis omschreven als "the most beautiful person who ever came to Hollywood", werd ze de eerste femme fatale uit de klassieke film noir.

Dankzij haar présence in vroege noir klassiekers als 'This Gun for Hire', 'The Glass Key' en (vooral) 'The Blue Dahlia' gaf ze genetisch vorm aan de ideologie van de femme fatale. Met iedere vouw en contour van haar fysionomie spitte Veronica Lake het archetype uit.

Haar acteren kent één dominante stijlfiguur waaruit alle andere afgeleid worden: de overgang van uitwendige beweging naar inwendige dynamiek. Die overgang is het mes waarmee het verhaal wordt opengesneden. Het is de zachte breuk van explosie naar het afblokken, van uitdrukking naar een mooi resonerende matheid (zoals de harpiste eerst tokkelt en meteen daarna de trilling met de handen moet afbreken), van emotie naar het bekijken van die emotie, van lichaam naar gelaat, van ledematen naar oog en blik. Een omslag van breedbeeld naar de close-up, van personage naar actrice.
Ze bespeelt haar gelaatstrekken als een masker, maar zo transparant dat het geen masker meer is. Een masker dat niet verbergt, maar dat als een glasraam het licht doorlaat en verhevigt. Het masker veronderstelt doorgaans onbeweeglijkheid, maar Veronica Lake laat het bewegen. Heel uitnodigend zijn haar ogen in haar kijken en daarna wegkijken, in het weer terugkijken en het weer wegkijken. Alles hier is timing. Ze doet het loom en bedachtzaam, ironisch en afstandelijk. Het masker is hier niet het verlangen zelf, maar de trage beheersing ervan. Los van verhaal en personage brengt ze de emotie zelf voor de camera. Veronica Lake doceert een kennisleer van het gevoel.

Als killer woman heeft ze zich echter nooit als een stamboom in onze herinneringen genesteld, een eerbetoon voorbehouden aan Lauren Bacall, Rita Hayworth of Lana Turner. Toch was ze -samen met Gene Tierney- de enige noir diva waar emotioneel geen enkele discrepantie bestond tussen haar persoonlijk leven en de rollen die ze uitbeeldde. Veronica Lake had een illegale abortus, leed aan schizofrenie, was paranoia, verslaafd aan alcohol, kapseisde in drie huwelijken en botste talloze keren met de Amerikaanse belastingsdienst. Ze was een engel met een zelfmoordmissie. Haar hele leven was een oceaan van ambities en hun schipbreuken. Toen Hollywood haar uitspuwde raakte ze voorgoed op de dool.

Op 53-jarige leeftijd stierf ze, eenzaam en vergeten, volkomen berooid. Haar asresten bleven gedurende drie jaar op een schapje in het crematorium. Niemand kwam ze ophalen.

Veronica Lake was een beschadigde ziel waarop het bestaan zijn slijtageplekken had achtergelaten.

En soms denk ik aan haar.



Meer info vind je in 'Peekaboo, The Story of Veronica Lake', de biografie van Jeff Lenburg. Haar volledige filmoverzicht is uiteraard te raadplegen op de Internet Movie Database